Актуальные вопросы тюркологических исследований

185 Actual Problems of Turkic Studies dirilmiş olsa da Türkiye Türkçesinde ve Başkurt Türkçesinde fiillerin semantik sınıflandırma çalışmaları çok azdır. Fiiller birçok bakımdan sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada da zihin fiille- ri olarak da belirtilen mental fiiller değerlendirilmiş ve Eski Türkçe Dönemi de dâhil olmak üzere Türkçede var olan mental fiillere Başkurt Türkçesindeki fiil- lerden örnekler verilmiştir. Mental fiiller idrak fiilleri, duygu fiilleri ve algılama fiilleri olarak üç grupta ele alınmıştır. Mental fiiller bakımından Başkurt Türkçesi oldukça çeşitlilik göstermektedir. Başkurt Türkçesinden tanıklanabilen mental fiiller asıl anlamları dışında da anlamlar kazanmıştır. Algılama fiilleri zaman za- man idrak fiili anlamı da kazanmıştır. Duygu fiillerinde bir duyguyu anlatan pek çok fiil vardır ve bu fiillerde duygu derecesine göre de farklı fiiller bulunmaktadır. Algılamanın dilbilimsel ifadesini ve zihinsel sürecin başlangıcını teşkil eden algılama fiillerinin ve bu algılamayla başlayan süreçte çevreyle olan ilişkileri yü- rütmek ve düzenlemek için kullanılan mental fiillerin kazandığı diğer anlamlar, anlam değişikliği ve diğer lehçelerle bu değişikliklerin mukayesesi yeni araştırma konuları arasında yer alacaktır. Kaynaklar 1. Adalı Oya . Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler. İstanbul: Papatya Yayınları, 2004. 2. Agişev İ. M .; vd. Başqŭrt T ǐ l ǐ n ǐ ŋ Hüźl ǐ g ǐ . Moskova1993. 3. Ähtämov M.X. Başqŭrt T ǐ l ǐ n ǐ ŋ Grammatika Hüźl ǐ g ǐ . Ǚ f ǚ , 1994. 4. Ähtämov M.X. Xäź ǐ rg ǐ Başqŭrt T ǐ l ǐ — Leksikologiya, Frazalogiya, Leksikogra- fiya . Ǚ f ǚ , 2002. 5. Atabay Neşe; vd. Sözcük Türleri. İstanbul: Papatya Yayıncılık, 2003. 6. Banguoğlu Tahsin . Türkçenin Grameri. İstanbul, 1974. 7. Biner İsmet . Başkurt Dili Grameri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Avrasya Ens- titüsü Yayınları, 2014. 8. Chomsky Noam . Dil ve Zihin . Ankara, 2001. 9. DenyJean. TürkDiliGrameri(OsmanlıLehçesi)/Tercüme:A.UElöve.İstanbul,1941. 10. Dimitriyev N.K. Başqŭrt Tĭlĭnĭŋ Grammatikahı. Ǚ f ǚ , 2008. 11. Eker Süer. Çağdaş Türk Dili. Ankara, 2002. 12. ErdemMelek . Modern Oğuz Türkçesi Söz Varlığı. Ankara: Grafiker Yayınları, 2009. 13. Ergin Muharrem . Türk Dil Bilgisi . İstanbul, 1992. 14. Gencan Tahir Nejat . Dilbilgisi. İstanbul, 1975. 15. Hacıeminoğlu Emin . Türk Dilinde Fiiller . Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1991. 16. Kamchybekova Kiyal. Kırgız Türkçesinde Duyu Fiilleri // Sosyal Bilimler Araştirmalari Dergisi. 2011. Cilt 2. Sayi 3 // http://sobiad.odu.edu.tr/files/ cilt2/cilt2sayi3pdf/KAMCHYBEKOVA.pdf