Актуальные вопросы тюркологических исследований

Актуальные вопросы тюркологических исследований 524 20. Tanyu H. Türklerin Dinî Tarihçesi. İstanbul: Türk Kültür Yayını, 1978. 21. Walfish B., Kizilov M. Bibliographia Karaitica: An Annotated Bibliography of Karaites and Karaism. Leiden; Boston: Ben Zvi Institute; Brill Publishers, 2011. 22. Zajaczkowski W. Karaylar ve Onların Folkloru // Türk Kültürü Araştırmala- rı Dergisi . 1979–1983. 1–21 (1–2). S. 313–361. Mehmet Gümüşkılıç* 18. Yüzyıl Sonrası Türkçe Konuşma Dilini Tespit Eden Bazı Kaynaklar Giri ş Sese dayalı tabiî bir dil olan konuşma dili, aydın çevrelerle, sıradan halk ta- bakasının ortak dilidir. Yazı dili ile konuşma dili arasında her zaman farklılıklar söz konusudur. Yazı ve konuşma dilinden başka bir de okuma dili söz konusu- dur. Okuma dili, yazılı metinlerin okumuş kimseler tarafından farklı şekiller- de seslendirilmesidir [1]. Türkçe çok uzun bir dönem Arap harfleriyle yazıya geçirilmiştir. Arap alfabesinin, Türkçenin fonetik yapısını tam olarak yansıta- mamasından ve konuşulan dili kaydedecek teknolojik âletlerin olmamasından dolayı özellikle Türkçe konuşma dilini tespit edebilmek oldukça zordu. 13–15. yüzyıllarda, yani Türk dili tarihi bakımından Eski Anadolu Türkçesi devresi dediğimiz dönemde kaleme alınan eserler çoğunlukla harekeli olduklarından, konuşma dili ile yazı dili hakkında daha doğru tespitler yapılabilmektedir. İmlânın kalıplaşmaması, genellikle yazı dilinin konuşma dilini göstermesi an- lamına gelebilir. Fatih’in İstanbul’u almasından sonra bir imparatorluk dili ol- maya başlayan Türkçede imlâ, klasik bir şekle bürününce yazı dili ile konuşma dili arasında farklılıklar oluşmaya başladı. Yani Arap alfabesine dayalı Türkçe metinler ile, metinlerin yazıldığı dönemde konuşulan Türkçe arasında bir ayrı- lık söz konusu oldu. Klasik imlânın konuşma dilini yeteri kadar aksettirmemesi bazı âlimlerde rahatsızlıklar meydana getirdi ve konuşma dilindeki kelimeleri bir nebze olsun yazı diline aktarma çabaları görüldü. Bu durum 16. yüzyıldan * Prof. Dr., Fatih Üniveristesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.