Актуальные вопросы тюркологических исследований

147 Actual Problems of Turkic Studies Katılımcıların çoğunluğunun ana dillerinde yapılan programların, yayınların yeterli olması ve katılımcıların bunları takip ettikleri yönündeki cevapları ise dil farkındalığı olduğunu destekler niteliktedir. Bu bölümdeki sorulara genel olarak “katılıyorum” cevabının verilmiş olması dil grubun dil farkındalığıyla ilgili bu tür zıtlıkları ortaya çıkarmaktadır. Grubun genelinin hem çok dilliliği eğitimde ve sosyal hayatta olumlu gördüğü hem de kendi kimliklerinin temel unsuru olan ana dillerini önemsedikleri düşüncesi ortaya çıkmaktadır. Ancak çok dilli ortamlarda her grubun ana dilini koruması ve etkili kullanabilmesi mümkün olmayabilmektedir. Öneriler Çalışmada katılımcılar, genel değerlendirmenin yanı sıra tek dilli, iki dilli ve çok dilli gruplara ayrılarak da değerlendirilmektedir. İkinci bölüme verilen ce- vaplara göre hazırlanan tabloya bakıldığında az sayıda da olsa ana dilinde düşük seviyede ve hatta hiç yazı yazamayan katılımcıların olduğu görülmektedir. Ana dilinde dinleme becerisinin düşük seviyede olduğu katılımcıların da olduğu gö- rülmektedir. Kimlik oluşumunda önemli bir etken olan ana diline ait temel bece- rilerden herhangi birinin düşük seviyede veya hiç olmaması ciddi bir sorundur. Bu nedenle ana dili bilinci ve bilgisi ilk olarak ailede verildiği için öncelikle aileler bu konuda bilinçlendirilmelidir. Eğitim kurumları da bu konuda aileyi destek- leyici nitelikte olmalıdır. Az sayıda da olsa katılımcılardan bazılarının ana dille- rinde yapılan radyo ve televizyon programlarını izlememesi ya da ana dillerinde yazılmış eserlere kolay ulaşamamaları da ana dillerini etkili kullanmalarını olum- suz etkileyebilmektedir. Bu yüzden toplumlar ana dillerinde daha ilgi çekici ve güncel konuların yer aldığı programlar ya da eserler hazırlayarak programların ve yayınların takip edilmesini sağlayabilir. Aynı şekilde ana dilinin uluslararası alanda etkili olmadığını ve iş bulmasını olumsuz etkilediğini düşünen katılım- cıların bulunduğu görülmektedir. Bu durumun da ana dilini kullanma isteğini engelleyebileceğini düşündürmektedir. Dünyada İngilizce gibi bazı dillerin eği- timde, sosyal ve kültürel hayatta daha etkili olduğu görülmektedir. Bu durumun nedeni olarak ülkeleringeliştirdikleri dil politikaları önemli bir etken olarak gö- rülebilir. Bundan dolayı ülkeler,dillerini korumak, geliştirmek ve dillerinin ulus- lararası alandaki etkililiğini artırmakiçin etkili dil politikaları oluşturabilirler. Notlar 1. Holmes J. Introduction to Sociolinguistics. Longman Yayınları, 2008. 2. Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları, 2005. 3. Aksan D . Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yayınları, 1998. 4. Vardar B . Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları, 1980.