Актуальные вопросы тюркологических исследований

Актуальные вопросы тюркологических исследований 202 vardır. Yalın hâl, ilgi hâli, belirtme hâli, yaklaşma hâli, bulunma hâli, uzaklaş- ma hâli, eşitlik hâli ve vasıta hâlidir. Moğolcada ise hâl çekim ekleri 8 çeşitten oluşur. Yalın hâl, ilgi (genetif) hâli, yükleme (akuzatif) hâli, yönelme-bulunma (lokatif-datif) hâli, uzaklaşma (ablatif) hâli, vasıta (instrumental) hâli, birlikte- lik hâli, yön gösterme (direktif) hâli olarak adlandırılır. Adların hâl çekimleri, yalın adlara hâl çekim ekleri eklenmesiyle yapılır. Türkçe ve Moğolcada adları belirlemede kullanılan soru kelimeleri TT. kim? , ÇM. hen ; TT. ne? , ÇM. yuu? kullanılır. Aşağıdaki tabloda her iki dilde yer alan hâl adları ve ekleri gösterilecektir. Tablo 1. Hâl adları ve ekleri. Türkçe Hâl Adları Türkçe Hâl Ekleri Moğolca Hâl Adları Moğolca Hâl Ekleri İlgi Hâli -ın, -in, -un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün İlgi (genetif) Hâli -ın; -iyn; -ı; iy; -n Belirtme Hâli -ı, -i, -u, -ü Yükleme (akuzatif) Hâli -ıg; -iyg; -g Bulunma Hâli -da, -de / -ta, -te Yönelme-Bulunma (lo- katif-datif) Hâli -d / -t Yaklaşma Hâli -a / -e Yön Gösterme (direktif) Hâli ruu / rüü Uzaklaşma Hâli -dan, -den / -tan, -ten Uzaklaşma (akuzatif) Hâli -aas, -ess,- oos, -öös Eşitlik hâli -ca, -ce / -ça, -çe Moğolcada karşılığı bulunmamaktadır. Vasıta Hâli -la / -le Vasıta Hâli -aar, -eer, -oor, -öör Türkçede vasıta hâl eki yardımıyla kul- lanılır. Birliktelik Hâli -tay, -tey, -toy Yukarıda verilen eklerin ad soru kelimelerine eklenmesini örneklerle şu şekilde gösterebiliriz. İlgi hâli TT. kimin? , ÇM. heniy ; TT. neyin? , ÇM. yuunı? ; Belirtme hâli TT. kimi? , TT. neyi? ; Yükleme hâli ÇM. hen , ÇM. yum? ; Bulunma hâli TT. kimde? , TT. neyde? ; Yaklaşma hâli TT. kime? , TT. neye? ; Yön göster- me hâli ÇM. hen rüü , ÇM. yuu ruu? ; Yönelme-Bulunma hâli ÇM. hend ; ÇM. yuund? ; Uzaklaşma hâli TT. kimden? , ÇM. henees ; TT. neyden? , ÇM. yuunaas? ; Eşitlik hâli TT. kimce? , TT. neyce? ; Vasıta hâli TT. kimle? , ÇM. heneer ; TT. ney- le? , ÇM. yuugaar? ; Birliktelik hâli ÇM. hentey , ÇM. yuutay? . 4. Türkçe ve Moğolcada adlara gelen eklerin söz dizimsel özellikleri Moğol dilinde yakın bir zamana kadar adların ve sıfatların sözcük türü olarak sınıflandırılmasında bir sorun vardı. Bu, Mongolist A. Bobrovnikov’un ad ve sıfat terimlerini madde adı, nitelik adı, göreceli ad terimlerini kullarak değiştirmek

RkJQdWJsaXNoZXIy MzQwMDk=