Актуальные вопросы тюркологических исследований

219 Actual Problems of Turkic Studies Özbek Türkçesinde: * Bizniñ idårämiz bu kungi tärtibsizligi bilän ketäbersä hålimizniñ nimä bolişiġa aķlim yetmäy ķåldi . (ÖK, 21-22). * Men kättä baxtsizlikkä duçår boldım, imårätim, xåtinim, ånamdän acraldım . (ÖXE, 84). Türkiye Türkçesinde: * “ Yalancılığımın veya herhangi bir ahlâksızlığımın (ahlâksız idiğimin < ahlâksız olduğumun) tek delilini gösterebileceğini zannetmiyorum [h]. * “İlmî zihniyet gibi tabirlerle konuşmağa, kendi isteksizliğime “zaruret”, “imkânsızlık” gibi adlar koymağa” [h]. * “Aklı ortadan kaldırmadan hakikate ermenin imkânsızlığını her zaman söy- ler, çok defa yarı mastor gezerdi.” * “Evvelâ teşkilâtın genişliğinden ve lüzumsuzluğundan bahsettiler.” * “Bunun da ayrıca bir haksızlık olduğunu biliyordum.” Ç. İsim Çekim Ekli Sözcüklerin Üzerine Getirilişi Türkçenin temel ek sıralamasına göre isim çekim eklerinden sonra yapım eki gelemeyecek olmasına karşın + lIk (+ dIk ) parçacığının isim çekim eklerinden sonra da geldiği görülür. Bu durum da aslında + lIk ’ın isimden isim yapma eki olmaması gerektiği gerçeğini ortaya koyar. Türkmen Türkçesinde: * Onuñ gubırınıñ nirededigem belli däl . “Onun mezarının nerede olduğu da belli değil.” (DO, 120). * Näme sebäpdendigini bilemok, öyümizde ulı hezillik boldı . “Ne sebepten oldu- ğunu bilmiyorum, evimizde büyük bir mutluluk oldu.” (DO, 73). * Gızcagazı bada bat bagrına basan bu ayalıñ Maysanıñ ecesidigini Agalı der- rev danadı . “Kızcağızı hemen bağrına basan bu kadınınMaysa’nın annesi olduğu- nu Agalı derhal tanıdı.” (DO, 21). * Birden onuñ bu günler kanıkuldadıgı yadına düşende bolsa, yamaşgandan uklamak üçin gözüni yumdı . “Birden onun bu günlerde tatilde olduğu hatrına gel- diğinde ise, yeniden uyumak için gözlerini yumdu”. (DO, 3). * Ol oba ogrularınıñ kimlerdigini bada bilipdir . “O, köy hırsızlarının kimler olduğunu hemen anlamış.” (UY, 91). * Mañlayı düñküldäp pencirä degende bolsa özüniñ otagdalıgını añıp galyar . “Alnı gürültüyle pencereye çarptığında ise kendisinin odada olduğunu anlar.” (UY, 96).