Актуальные вопросы тюркологических исследований

Актуальные вопросы тюркологических исследований 300 В один год — корову, в другой год — теленка давали от имени колхоза для жертвоприношения. Произносили молитву Учук: Çичĕ тĕслĕ тырă сапса Пĕвĕ хăмăш пек пултăр, Пуçĕ чакан пек пултăр, Пĕрчи пăрçа пек пултăр. Ураран ÿкерсен, Тĕм çине тĕм пултăр, Сурат çине сурат пултăр, Çĕмел çине çĕмел пултăр. Çичĕ тĕслĕ хуçалăх тыррине пайласан, Пер пайе шăнса килекене, Выçса килекене тăрантса яма пултăр. Пĕр пайĕ суту-илÿ тума пултăр. Илес-тăвас таварĕн Сутаканĕн хакĕ пултăр, Илнĕ чу(х)не йÿн пултăр. Тепĕр пайĕ тăвана-пĕтене Пуçтарса ĕçсе-çиме пултăр. Тепĕр пайĕ пÿлмере тăтăр, Кивĕрен-кивве çитсе пыма Пÿлме тулли пултăр. Выльăх-чĕрлĕхне уя кăларсан Çиес çимин тутлăхĕ пултăр, Ĕçес шывĕ тăрă пултăр. Выртас вырăнĕ тĕме пултăр. Сурăхĕ хыççăн путек чуптăр, Ĕне хыççăн пăру чуптăр. Тайлăк кĕперĕнтен, Путлăх шывран, Турă, эс сыхла. Выç кашкăрăнтан, Выç упăнтан, эс сыхла, Турă. Тăвăлăнтан, сивĕ çăмăрăнтан, Шăрчăкăнтан, Эс сыхла, Турă. Посеяв семь видов злаков, Рост пусть будет с камыш, Голова пусть будет как палочник (рогоз), Зерна пусть будут величиной с горох. Когда время придет валить, Пусть будет куча на кучу, Скирда на скирду, Сноп на сноп. Если разделить семь видов зернового хозяйства, Пусть одна часть будет пришедшему замерзнув, Пришедшему голодным пусть будет накормить. Одна часть пусть будет для купли-продажи. У продавца продаваемого товара Пусть будет цена, При покупке пусть будет дешевле. Другая часть пусть будет для угощения При созыве их в гости. Другая часть пусть будет в перегородке. Пусть перегородка стоит полная для того, Чтобы хватило старого урожая до следующего. Если выпускать домашних животных в поле, Пусть у травы будет питательность, Вода для питья будет прозрачной. Место для отдыха будет возвышенным, За овцой пусть бегает ягненок, За коровой —теленок. От шаткого моста, От топкого болота, ты убереги, Бог. От голодного волка, От голодного медведя, ты убереги, Бог. От урагана, холодного дождя, От саранчи, Ты убереги, Бог. В поверьях чувашей Закамья в образной форме отражаются мировоз- зрение, мифология, традиционная культура. Приведем несколько приме- ров: Улманатăм ан илтĕртесен чăвашмункун кунĕ шыв пуххи çунтараççĕ. (Шыв пуххи — çыран хĕррине хумпа мĕн пуçтарăнать: турат-тĕрет,