Актуальные вопросы тюркологических исследований

Актуальные вопросы тюркологических исследований 336 yayınlayan Ergun’un L.P. Potapov’un “Altayskiy Şamanizm”ini “Altay Şamanizmi” (Konya, 2012), N.A. Alekseyev’in “Şamanizm Turkoyazıçnıh Narodov Sibiri”ni “Türk Dilli Sibirya Halklarının Şamanizmi” (Konya, 2013) ve E.L. Lvova ile arka- daşlarının üç ciltlik “Traditsionnoe Mirovozzrenie Tyurkov Yujnoy Sibiri” lerini “Güney Sibirya Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri” (Konya, 2013) adıyla Türkçeye kazandırması, Türkiye’deki Tuva folkloruna yönelik araştırmaların art- masına ve biçimlenmesine katıda bulunacaktır. 1990 sonrasında Tuvalarla doğrudan ilgilenen bir diğer isim, Ekrem Arı- koğlu olmuştur. Güney Sibirya Türk lehçelerinden Hakasça ile Tuvacanın fiil yapıları üzerine bir doktora tezi (Ankara, 1996) hazırlayan Arıkoğlu, Hakaslar ve Tuvalar arasında bulunmuş, onların dillerini ve kültürlerini doğrudan göz- lemleme imkânı bulmuş bir isimdir. Tuvalı bir Türkolog olan Klara Kuular ile birlikte Türkiye’de ilk Tuva Türkçesi sözlüğünü (2003) yayınlayan Arıkoğlu, Buyan Borbaanay’la birlikte “Tuva Destanları” (Ankara, 2007) adlı kitabı da ya- yınlatmıştır. Tuva Türkçesiyle ilgili çeşitli sayıda çalışmaya imza atan Arıkoğlu, Monguş B. Kenin-Lopsan’ın “Tıva Çonnuñ Burungu Ujurları” (Kızıl, 1994) adlı kitabının bir bölümünü “Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi”nin 1998 tarihli 5. sayısıyla 1999 tarihli 8. sayısında “Tuvaların Eski Gelenekleri” başlığı altında Türkiye Türkçesine çevirerek yayınlatmış, Buyan Borbaanay’le birlikte Tuvaların yeni yıl bayramı “şagaa”yı ele alan bir ansiklopedi maddesi (2004) yazmış, Tuva Şamanizm’i, Tuva sözlü ve yazılı edebiyatıyla ilgili bazı çalışmaları (1998, 2007) hazırlamıştır. Türkiyeli araştırıcıları, Monguş B. Kenin-Lopsan gibi Tuva kültürü ve Şamanizmi üzerine uzman bir ismin bazı çalışmalarıyla buluşturan; Buyan Borbaanay ve Klara Kuular gibi Tuvalı araştırıcılarla ortak çalışmalara imza atan Arıkoğlu, ünlü Tuva halkbilimcisi Moñguş Kenin-Lopsan’ın “Tıva Hamnarnıñ Algıştarı” (Kızıl, 1995) adlı çalışmasında yer alan kam alkışlarını, Janyl Myrza Bapaeva’ya “Tuva Kamlarının Alkışları İnceleme-Metin-Aktarma” (2008) başlıklı bir yüksek lisans tezi kapsamında incelttirmiştir. Bu çalışma, daha sonra “Tuva Şamanizmi” (Konya, 2013) adıyla yayınlanmıştır. 1990’ların sonlarından itibaren Türkiyeli halk bilimcilerden Mehmet Aça ’nın Tuva folklorunu çeşitli açılardan ele alan çalışmalara imza atmaya başladığı görül- müştür. “Tıva Kahramanlık Destanları” (Ankara 2004, 2005) adlı iki ciltlik kitap- la “Tıva Halk Masalları” (Konya, 2007) adlı kitaba imza atan Aça, 2000’li yıllarda kaleme aldığı çeşitli makale, bildiri ve kitap bölümlerinde Tuva destan, masal, alkış, bilmece ve atasözlerini ele almış, Tuva destan ve masal araştırmalarındaki tür sorununu tartışmış, başta Tuvalar olmak üzere, Güney Sibirya Türklerinin destan, masal, destancı, masalcı, destan ve masal anlatımıyla ilgili inanışlarını in- celemiştir (2002, 2004, 2006a, 2006b, 2011, 2013a, 2013b). Aça, 2013 yılında gelin ve yeni ailesi arasındaki ilişkiler üzerinden Tuvaların evlenme geleneklerini ele alan bir çalışmaya daha imza atmıştır (2013c). Tuva folkloruyla ilgili Rus ve Tuva