Актуальные вопросы тюркологических исследований

533 Actual Problems of Turkic Studies benzer bir dilin mevcudiyeti eskiden de söz konusudur. Bu da bize Türk toplu- munun geçmişten bu yana zengin bir kültüre sahip olduğunu göstermektedir. Bu kültür öğelerinin en önemlilerinden olan dil malzemesini genellikle Türk olmayan kişilerin yazıya dökmesi, bu kaynakları Türk toplumu için daha da değerli kılmaktadır. Sonuç Arap harfli imlânın hüküm sürdüğü bir dönemde Türkçe konuşma dili ör- neklerini gösteren kitaplar bir hayli önemlidir. Osmanlı toplumunda yaşayan insanların ortak konuşma dili örnekleri günümüz Türkçesine de ışık tutacaktır. 18. yüzyılın sonlarından, 20. yüzyılın başlarına kadar yazılan ve içinde Türkçe kelimelerin bazen hem Arap harfleriyle, hem de Latin harfleriyle okunuşları- nın belirtildiği, bazen de sadece Latin harfleriyle telaffuzlarının yer aldığı dört kaynaktaki verilere bakıldığında 18. yüzyıl ve sonrasında konuşulan Türkçeyle günümüz konuşma dili arasında çok benzerlikler bulunduğu rahatlıkla söyle- nebilir. Yukarıda verilen metinlerdeki malzemelerin çoğu ortak konuşma dilini aksettirmektedir. Eserlerin bazı yerlerinde geçen “vulgaire” veya “volgare” ifa- deleri; bayağı, sıradan insanların, konuşma şekilleri anlamına gelebileceği gibi, bu tabirler; ortalama halk tabakasından kişilerin konuşma biçimleri olarak da algılanabilir. Bildirimizde; tarihî dönemlerde konuşulan Türkçenin örneklerini dinleyi- cilere sunarak, konuşma dilinin bir devamlılık arz ettiğini göstermeye çalıştık. Bunu bir nebze de olsa başarabildiysek, bildirimiz amacına ulaşmış sayılabilir. Notlar 1. Türkçenin konuşma, yazı ve okuma dili ile ilgili olarak bakınız: Duman M. Klasik Osmanlı Türkçesinde Konuşma Dili // 3. Uluslar arası Türk Dil Ku- rultayı 1996. Ankara, 1999. S. 331–359; Develi H. 18. Yüzyıl Türkiye Türkçesi Üzerine // Doğu Akdeniz I. Kıbrıs, 1998. S. 27–36. 2. Mertol Tulum . 17. Yüzyıl Türkçesi ve Söz Varlığı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011. S. 167–168. 3. İstanbul ağzı ve İstanbul Türkçesi ile ilgili olarak bakınız: Gümüşkılıç M. 18. Yüzyıl İstanbul Ağzı Hakkında Bazı Gözlemler // Turkish Studies. Cilt: 3. İlkbahar, 2008. s. 388–401. 4. Hazai G. Das Osmanish-Türkische im XVII Jahrhundert Untersuchungen an den Transkriptionstexten von Jakab Nagy De Harsany. Budapeşte 1973. s. 50. 5. Meninski’nin eserleri ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi ile ilgili olarak bakınız: Mertol Tulum . Op. cit. no: 1036; Develi H. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ne