Актуальные вопросы тюркологических исследований

155 Actual Problems of Turkic Studies “Ankara’ya gelir gelmez beni arar.” cümlesinde “ara-” fiili “gel-” fiili gerçekleş- tikten hemen sonra gerçekleştirilecektir. “Ankara’ya geldi mi beni arar.” cümlesinde de “gel-” fiili gerçekleştikten kısa bir süre sonra “ara-” fiili gerçekleştirilecektir. Ayrıca bu durum daha önce tecrü- be edilmiştir. Söz konusu kişi daha önce de Ankara’ya gelmiş ve cümleyi söyle- yen kişiyi aramıştır. “Ankara’ya gelince beni arar.” cümlesinde “gel-” fiili gerçekleştikten sonra acil olmamakla birlikte kısa bir süre sonunda “ara-” fiili gerçekleştirilecektir. Halbuki “Ankara’ya geldiğinde beni arar.” cümlesinde “gel-” fiili gerçekleştik- ten sonra zamanı belli olmamakla birlikte “ara-” fiili gerçekleştirilecektir. Ancak “gel-” ve “ara-” fiilleri arasında geçen süre diğer zarf-fiil eklerinin belirttiği süre- den daha geniştir. 5. {-DIkçA} ve {-DIğIndA} Zarf-Fiil Ekleri “Rahat istendikçe gaile gaile üstüne çıkıyordu!” cümlesini, “Rahat istendiğin- de gaile gaile üstüne çıkıyordu!” biçiminde ifade edersek anlam birebir örtüşme- mektedir. Bunun için “Her rahat istendiğinde gaile gaile üstüne çıkıyordu!” biçi- minde bir cümle kurulması gerekmektedir. Rusya Federasyonu’da Türkçe öğretimi veren kurumlarda dilbilgisi öğretimin- de daha çok Rus türkologların eserlerinin kullanıldığı görülmektedir. Bu alanda hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin en çok başvurduğu kaynakların başın- da kuşkusuz A.N. Kononov, P.İ. Kuznetsov, Y.V. Şeka, V.G. Guzev’in eserleri yer almaktadır. Diğer genç türkologların eserlerinin de son zamalarda kullanılmaya başlandığı gözlemlenmiştir. Bu çalışmamızda dilbilgisi alanında çok önemli olan, A.N. Kononov’un Grammatika Turetskogo Yazıka ve Y.V.Şeka’nın Praktiçeskaya Grammatika Turetskogo Yazıka adlı eserlerinin fiilimsiler bölümünü ayrıntılı bir şekilde inceledik. Çalışmamızın sonunda, her iki kitapta bazı farklılıklar bulun- masınarağmen, bu iki eserin fiilimsiler konusunda zengin ve doyurucu olduğu görülmüştür. Bu iki değerli eserinTürkçeyi yabancılara öğretmek açısından başarılı oldukla- rını söylemekmümkün değildir. Kural öğrenme ve karşılaştırmalı çalışmalar üze- rinde durulmuştur. Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi metotları ile konular anlatılmıştır. “1970 yılına kadar Türkçenin yabancılara öğretimi konusundaki tüm kitaplar Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi ile yazılmış, 1970’ten günümüze kadar yazılan kitap- ların da çoğunluğu yine bu yönteme göre hazırlanmıştır” [7. S. 17]. “Dilbilgisi-Çeviri Yönteminde tümevarım kullanılır ve başlangıçta öğrencile- re okutulan metinlerdeki gramer kalıplarına öncelik verilir. Öğretim ilerledikçe daha karmaşık gramer yapıları geniş dilbilgisel açıklamalarla birlikte verilir. Dilin kurallarını öğretmek ve bu kurallar vasıtasıyla doğru çeviri yapabilmek bu yönte- min temel amacıdır.Alıştırmalar çoğunlukla birbiri ile ilişkisi olmayan cümleleri amaç dilden, anadile çevirme üzerine odaklıdır.” (Demirel, 2010: 37).